Elon Musk đã bỏ xa đối thủ trong cuộc đua vũ trụ
Apr 13, 2021 13:16:27 GMT -6
Post by phongvien007 on Apr 13, 2021 13:16:27 GMT -6
Elon Musk đã bỏ xa đối thủ trong cuộc đua vũ trụ
60
năm sau chuyến du hành lịch sử của Yuri Gagarin, ngành công nghiệp vũ
trụ của Nga vẫn chưa thể tạo ra đột phá, trong khi Elon Musk đã đi được
cả chặng dài.
“Quá khứ
cần được ghi nhớ và tự hào. Tuy nhiên, bạn không thể sống dựa vào nó”,
nhà du hành vũ trụ Fyodor Yurchikhin chia sẻ trong cuộc phỏng vấn năm
2020 về ngành công nghiệp vũ trụ của Nga.
Cách đây 60 năm, ngày
12/4/1961, Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên du hành vào vũ trụ.
Chuyến bay dài 108 phút đã đi vào lịch sử thế giới, đánh dấu thành công
của Liên Xô cũ trong ngành công nghiệp vũ trụ.
Trước khi đưa
Gagarin vào vũ trụ, Liên Xô đã phóng Sputnik 1, vệ tinh nhân tạo đầu
tiên trên thế giới vào tháng 10/1957, động thái khiến các nước phương
Tây bất ngờ. Đến tháng 1/1958, Mỹ mới phóng vệ tinh đầu tiên tên
Explorer 1.
Kỷ nguyên của Nga trong lĩnh vực công nghiệp vũ trụ đang đến hồi kết? Ảnh: AFP.
Vai trò của Nga đang kết thúc?
Hiện
nay, dù Tổng thống Vladimir Putin không đam mê du hành vũ trụ, có lẽ
ông vẫn cảm nhận tác động quân sự và địa chính trị của một chương trình
không gian. Vị thế của Nga trong ngành vũ trụ thế giới đã không còn như
trước. Lệnh trừng phạt từ nước ngoài, cách vận hành của chính phủ không
phải điều kiện tốt nhất để các tập đoàn vũ trụ trong nước phát triển.
Trong
khi Nga đang chật vật thì Trung Quốc - đất nước phóng vệ tinh đầu tiên
13 năm sau Liên Xô - đã trở thành nước thứ 2 cắm cờ trên Mặt Trăng sau
Mỹ, bên cạnh hàng loạt sứ mệnh đưa tàu thăm dò lên Hỏa tinh.
Hàng
chục năm trôi qua, Yuri Gagarin vẫn được nhắc đến là anh hùng dân tộc
của nước Nga. Thành tựu của Liên Xô trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh căng
thẳng là chiến thắng lớn về mặt công nghệ lẫn chính trị, không quan
trọng lợi nhuận bao nhiêu.
Stephen Walker, tác giả cuốn sách
Beyond kể lại hành trình lên vũ trụ của Yuri Gagarin, từng ghi rằng mọi
chuyện có thể đã khác nếu Mỹ không trì hoãn sứ mệnh du hành vũ trụ của
Alan Shepard, do chuyến bay thử nghiệm cạn nhiên liệu sớm hơn nửa giây.
Nga
vẫn là một trong ít quốc gia được tin tưởng đưa người vào vũ trụ. Trong
hơn 10 năm qua, tàu vũ trụ Soyuz của Nga vẫn được Mỹ sử dụng để chở
người lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Tuy nhiên, vai trò của Soyuz đối
với Mỹ đang kết thúc.
Những thế hệ tên lửa mới của Nga gặp khó
khăn về nhiều mặt: kỹ thuật, kinh phí và sự sáng tạo. Sứ mệnh phóng tàu
thăm dò Phobos-Grunt lên Hỏa tinh của Nga năm 2011 đã thất bại. Cùng năm
đó, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) phóng thành công tàu thăm dò
Curiosity lên bề mặt hành tinh đỏ.
Yuri Gagarin trên đường đến bãi phóng Vostok 1 ở Kazakhstan (Liên Xô cũ) ngày 12/4/1961. Ảnh: Sputnik.
SpaceX - đối thủ mới
Không
phải Nga, cái tên mới đang được NASA tích cực hợp tác là SpaceX, công
ty khai phá không gian của tỷ phú Elon Musk. Dmitry Rogozin, Giám đốc Cơ
quan Vũ trụ Liên bang Nga (Roscosmos) từng nhiều lần phủ nhận các nỗ
lực của SpaceX.
Năm 2014, Rogozin mỉa mai rằng Mỹ sẽ dùng bạt lò
xo để đưa người lên ISS sau khi Washington ban hành lệnh trừng phạt lên
nhiều quan chức Nga, trong đó có ông.
Tháng 11/2020, Elon Musk
đáp trả "bạt lò xo đã hoạt động" khi tàu vũ trụ Crew Dragon của SpaceX
lần đầu đưa 4 phi hành gia lên ISS. Ngay sau đó, Rogozin nêu ý kiến cho
rằng đó là chiến thắng của SpaceX trước hãng Boeing (cũng của nước Mỹ),
không phải Musk đã hạ bệ người Nga.
Chi phí đưa người lên vũ trụ
rẻ hơn của SpaceX cũng khiến Rogozin nghi ngờ. Giám đốc Roscosmos cho
rằng Musk đang dùng thủ thuật bán phá giá nhưng không bị trừng phạt. Đáp
trả lại, vị tỷ phú cho biết tên lửa SpaceX có thể tái sử dụng, trong
khi của Nga thì không.
Theo thống kê của Bloomberg, chi phí phóng
tàu Falcon Heavy của SpaceX là 1.500 USD/kg, Falcon 9 là 2.600 USD/kg,
trong khi với tàu Soyuz của Nga lên đến 17.900 USD/kg.
Ảnh mô phỏng tàu vũ trụ Crew Dragon của SpaceX kết nối với ISS, đưa 4 phi hành gia lên Trạm Vũ trụ Quốc tế. Ảnh: NASA.
Tiền
cũng chính là vấn đề của Roscosmos. Theo nhà phân tích độc lập Pavel
Luzin, chi phí của Nga cho các chương trình không gian, bãi phóng tên
lửa và hệ thống định vị GLONASS trong năm 2020 là 2,4 tỷ USD, chỉ bằng
một nửa so với năm 2013.
Việc Mỹ không thường xuyên trả tiền thuê
tàu Soyuz chở người lên ISS cũng góp phần khiến chi phí các chương
trình không gian của Nga sụt giảm. Nói cách khác, SpaceX và Elon Musk
đang đe dọa ngành công nghiệp vũ trụ của Nga.
Khó khăn của nước Nga
Bản
thân Roscosmos đã tìm cách thay đổi, nhưng các kế hoạch của họ không
diễn ra như mong muốn. Tổ hợp bãi phóng tên lửa Vostochny tại Viễn Đông
được xây dựng để giảm sự phụ thuộc của Nga với bãi phóng Baikonur ở
Kazakhstan. Tuy nhiên, những chuyên gia cho biết địa hình và đại dương
xung quanh có thể gây nguy hiểm cho các đợt hạ cánh khẩn cấp. Việc tổ
hợp chậm tiến độ, bê bối biển thủ tiền khiến Tổng thống Putin không hài
lòng.
Họ tên lửa đẩy siêu nặng Angara, sau hơn 25 năm phát triển
đang gặp khó khăn lớn về kinh phí. Andrei Ionin, thành viên Học viện Vũ
trụ Nga cho rằng Angara khó cạnh tranh với tên lửa Falcon 9 của SpaceX.
Với tình hình này, việc chế tạo ra tên lửa tái sử dụng, chi phí phóng
thấp trong thời gian ngắn của Nga như SpaceX là rất khó.
Nếu Nga không có sự thay đổi phù hợp, Yuri Gagarin vẫn mãi là di sản duy nhất của ngành vũ trụ nước này. Ảnh: Renderspeed.
Môi
trường, cách vận hành của Nga hiện tại khiến việc tạo ra một "SpaceX
của Nga" gặp nhiều trở ngại. Các công ty tư nhân bị ràng buộc trong một
"vùng đất không người quản lý", theo lời mô tả của người trong cuộc.
Ngay cả nỗ lực của Nga nhằm tạo ra cụm công ty công nghệ, startup không
gian như Thung lũng Silicon cũng chứng kiến thất bại nhiều hơn thành
công.
Khi mối quan hệ Mỹ - Nga trong lĩnh vực vũ trụ đang bị đe
dọa, một số bình luận gợi ý đến cái tên Trung Quốc. Tháng 3 vừa qua, Nga
và Trung Quốc đã ký bản ghi nhớ về việc cùng xây dựng trạm nghiên cứu
chung trên Mặt Trăng. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn có những tham vọng lớn
lao riêng của họ.
"Về lâu dài, tài năng sẽ chiến thắng nhờ kinh
nghiệm và văn hóa tổ chức, không phải các di sản", một nhà nghiên cứu
chia sẻ về cách SpaceX thu hút nhân tài trong cuốn sách Liftoff của tác
giả Eric Berger. Nếu Nga không có sự thay đổi phù hợp, Yuri Gagarin vẫn
mãi là di sản duy nhất của ngành vũ trụ nước này.
Theo Zing/Bloomberg
13/04/2021 07:07 GMT+7
www.bloomberg.com/opinion/articles/2021-04-11/yuri-gagarin-elon-musk-leaves-putin-stranded-on-earth-in-today-s-space-race
60
năm sau chuyến du hành lịch sử của Yuri Gagarin, ngành công nghiệp vũ
trụ của Nga vẫn chưa thể tạo ra đột phá, trong khi Elon Musk đã đi được
cả chặng dài.
“Quá khứ
cần được ghi nhớ và tự hào. Tuy nhiên, bạn không thể sống dựa vào nó”,
nhà du hành vũ trụ Fyodor Yurchikhin chia sẻ trong cuộc phỏng vấn năm
2020 về ngành công nghiệp vũ trụ của Nga.
Cách đây 60 năm, ngày
12/4/1961, Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên du hành vào vũ trụ.
Chuyến bay dài 108 phút đã đi vào lịch sử thế giới, đánh dấu thành công
của Liên Xô cũ trong ngành công nghiệp vũ trụ.
Trước khi đưa
Gagarin vào vũ trụ, Liên Xô đã phóng Sputnik 1, vệ tinh nhân tạo đầu
tiên trên thế giới vào tháng 10/1957, động thái khiến các nước phương
Tây bất ngờ. Đến tháng 1/1958, Mỹ mới phóng vệ tinh đầu tiên tên
Explorer 1.
Kỷ nguyên của Nga trong lĩnh vực công nghiệp vũ trụ đang đến hồi kết? Ảnh: AFP.
Vai trò của Nga đang kết thúc?
Hiện
nay, dù Tổng thống Vladimir Putin không đam mê du hành vũ trụ, có lẽ
ông vẫn cảm nhận tác động quân sự và địa chính trị của một chương trình
không gian. Vị thế của Nga trong ngành vũ trụ thế giới đã không còn như
trước. Lệnh trừng phạt từ nước ngoài, cách vận hành của chính phủ không
phải điều kiện tốt nhất để các tập đoàn vũ trụ trong nước phát triển.
Trong
khi Nga đang chật vật thì Trung Quốc - đất nước phóng vệ tinh đầu tiên
13 năm sau Liên Xô - đã trở thành nước thứ 2 cắm cờ trên Mặt Trăng sau
Mỹ, bên cạnh hàng loạt sứ mệnh đưa tàu thăm dò lên Hỏa tinh.
Hàng
chục năm trôi qua, Yuri Gagarin vẫn được nhắc đến là anh hùng dân tộc
của nước Nga. Thành tựu của Liên Xô trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh căng
thẳng là chiến thắng lớn về mặt công nghệ lẫn chính trị, không quan
trọng lợi nhuận bao nhiêu.
Stephen Walker, tác giả cuốn sách
Beyond kể lại hành trình lên vũ trụ của Yuri Gagarin, từng ghi rằng mọi
chuyện có thể đã khác nếu Mỹ không trì hoãn sứ mệnh du hành vũ trụ của
Alan Shepard, do chuyến bay thử nghiệm cạn nhiên liệu sớm hơn nửa giây.
Nga
vẫn là một trong ít quốc gia được tin tưởng đưa người vào vũ trụ. Trong
hơn 10 năm qua, tàu vũ trụ Soyuz của Nga vẫn được Mỹ sử dụng để chở
người lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Tuy nhiên, vai trò của Soyuz đối
với Mỹ đang kết thúc.
Những thế hệ tên lửa mới của Nga gặp khó
khăn về nhiều mặt: kỹ thuật, kinh phí và sự sáng tạo. Sứ mệnh phóng tàu
thăm dò Phobos-Grunt lên Hỏa tinh của Nga năm 2011 đã thất bại. Cùng năm
đó, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) phóng thành công tàu thăm dò
Curiosity lên bề mặt hành tinh đỏ.
Yuri Gagarin trên đường đến bãi phóng Vostok 1 ở Kazakhstan (Liên Xô cũ) ngày 12/4/1961. Ảnh: Sputnik.
SpaceX - đối thủ mới
Không
phải Nga, cái tên mới đang được NASA tích cực hợp tác là SpaceX, công
ty khai phá không gian của tỷ phú Elon Musk. Dmitry Rogozin, Giám đốc Cơ
quan Vũ trụ Liên bang Nga (Roscosmos) từng nhiều lần phủ nhận các nỗ
lực của SpaceX.
Năm 2014, Rogozin mỉa mai rằng Mỹ sẽ dùng bạt lò
xo để đưa người lên ISS sau khi Washington ban hành lệnh trừng phạt lên
nhiều quan chức Nga, trong đó có ông.
Tháng 11/2020, Elon Musk
đáp trả "bạt lò xo đã hoạt động" khi tàu vũ trụ Crew Dragon của SpaceX
lần đầu đưa 4 phi hành gia lên ISS. Ngay sau đó, Rogozin nêu ý kiến cho
rằng đó là chiến thắng của SpaceX trước hãng Boeing (cũng của nước Mỹ),
không phải Musk đã hạ bệ người Nga.
Chi phí đưa người lên vũ trụ
rẻ hơn của SpaceX cũng khiến Rogozin nghi ngờ. Giám đốc Roscosmos cho
rằng Musk đang dùng thủ thuật bán phá giá nhưng không bị trừng phạt. Đáp
trả lại, vị tỷ phú cho biết tên lửa SpaceX có thể tái sử dụng, trong
khi của Nga thì không.
Theo thống kê của Bloomberg, chi phí phóng
tàu Falcon Heavy của SpaceX là 1.500 USD/kg, Falcon 9 là 2.600 USD/kg,
trong khi với tàu Soyuz của Nga lên đến 17.900 USD/kg.
Ảnh mô phỏng tàu vũ trụ Crew Dragon của SpaceX kết nối với ISS, đưa 4 phi hành gia lên Trạm Vũ trụ Quốc tế. Ảnh: NASA.
Tiền
cũng chính là vấn đề của Roscosmos. Theo nhà phân tích độc lập Pavel
Luzin, chi phí của Nga cho các chương trình không gian, bãi phóng tên
lửa và hệ thống định vị GLONASS trong năm 2020 là 2,4 tỷ USD, chỉ bằng
một nửa so với năm 2013.
Việc Mỹ không thường xuyên trả tiền thuê
tàu Soyuz chở người lên ISS cũng góp phần khiến chi phí các chương
trình không gian của Nga sụt giảm. Nói cách khác, SpaceX và Elon Musk
đang đe dọa ngành công nghiệp vũ trụ của Nga.
Khó khăn của nước Nga
Bản
thân Roscosmos đã tìm cách thay đổi, nhưng các kế hoạch của họ không
diễn ra như mong muốn. Tổ hợp bãi phóng tên lửa Vostochny tại Viễn Đông
được xây dựng để giảm sự phụ thuộc của Nga với bãi phóng Baikonur ở
Kazakhstan. Tuy nhiên, những chuyên gia cho biết địa hình và đại dương
xung quanh có thể gây nguy hiểm cho các đợt hạ cánh khẩn cấp. Việc tổ
hợp chậm tiến độ, bê bối biển thủ tiền khiến Tổng thống Putin không hài
lòng.
Họ tên lửa đẩy siêu nặng Angara, sau hơn 25 năm phát triển
đang gặp khó khăn lớn về kinh phí. Andrei Ionin, thành viên Học viện Vũ
trụ Nga cho rằng Angara khó cạnh tranh với tên lửa Falcon 9 của SpaceX.
Với tình hình này, việc chế tạo ra tên lửa tái sử dụng, chi phí phóng
thấp trong thời gian ngắn của Nga như SpaceX là rất khó.
Nếu Nga không có sự thay đổi phù hợp, Yuri Gagarin vẫn mãi là di sản duy nhất của ngành vũ trụ nước này. Ảnh: Renderspeed.
Môi
trường, cách vận hành của Nga hiện tại khiến việc tạo ra một "SpaceX
của Nga" gặp nhiều trở ngại. Các công ty tư nhân bị ràng buộc trong một
"vùng đất không người quản lý", theo lời mô tả của người trong cuộc.
Ngay cả nỗ lực của Nga nhằm tạo ra cụm công ty công nghệ, startup không
gian như Thung lũng Silicon cũng chứng kiến thất bại nhiều hơn thành
công.
Khi mối quan hệ Mỹ - Nga trong lĩnh vực vũ trụ đang bị đe
dọa, một số bình luận gợi ý đến cái tên Trung Quốc. Tháng 3 vừa qua, Nga
và Trung Quốc đã ký bản ghi nhớ về việc cùng xây dựng trạm nghiên cứu
chung trên Mặt Trăng. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn có những tham vọng lớn
lao riêng của họ.
"Về lâu dài, tài năng sẽ chiến thắng nhờ kinh
nghiệm và văn hóa tổ chức, không phải các di sản", một nhà nghiên cứu
chia sẻ về cách SpaceX thu hút nhân tài trong cuốn sách Liftoff của tác
giả Eric Berger. Nếu Nga không có sự thay đổi phù hợp, Yuri Gagarin vẫn
mãi là di sản duy nhất của ngành vũ trụ nước này.
Theo Zing/Bloomberg